Antimycotica zijn geneesmiddelen die specifiek ontwikkeld zijn om schimmelinfecties te behandelen en te voorkomen. Deze medicijnen werken door de celwand van schimmels aan te tasten of hun groei en vermeerdering te remmen. Schimmels zijn micro-organismen die zich kunnen ontwikkelen op warme, vochtige plekken van het lichaam en kunnen verschillende infecties veroorzaken.
Er bestaan verschillende soorten schimmelinfecties die mensen kunnen treffen. De meest voorkomende zijn huidschimmelinfecties zoals voetschimmel (tinea pedis), ringworm (tinea corporis), en schimmelinfecties in de lies (tinea cruris). Daarnaast kunnen schimmels ook de nagels aantasten (onychomycose) of zich ontwikkelen in de mond en genitale zone, zoals bij candidainfecties.
Antimycotica bestrijden schimmels op verschillende manieren: sommige verstoren de celwand van de schimmel, waardoor deze afsterft, terwijl andere de groei en vermeerdering van schimmelcellen voorkomen. Deze medicijnen zijn essentieel wanneer schimmelinfecties niet vanzelf verdwijnen, symptomen verergeren, of wanneer er risico bestaat op verspreiding naar andere lichaamsdelen of personen.
Topische antimycotica in de vorm van crèmes en zalven zijn de eerste keuze behandeling voor oppervlakkige huidschimmelinfecties. Voor voetschimmel zijn deze lokale behandelingen bijzonder effectief, omdat ze direct op de aangetaste huid kunnen worden aangebracht. Ze dringen door in de huidlagen waar de schimmel zich heeft genesteld en bestrijden de infectie ter plaatse.
Deze medicijnen zijn ook zeer geschikt voor de behandeling van ringworm, een schimmelinfectie die zich kenmerkt door ronde, rode plekken met een verheven rand. Eczeem marginatum, een schimmelinfectie in de lies en bovenbenen, reageert eveneens goed op topische behandeling. De lokale toepassing vermindert het risico op systemische bijwerkingen.
In België zijn verschillende betrouwbare merken beschikbaar:
Voor optimale resultaten dient u de crème of zalf twee keer daags aan te brengen op de schone, droge huid, waarbij u ook de gezonde huid rondom de infectie behandelt. De behandelingsduur varieert meestal van 2-4 weken. Belangrijk is om de behandeling enkele dagen voort te zetten na het verdwijnen van de symptomen om herinfectie te voorkomen.
Vaginale schimmelinfecties, voornamelijk veroorzaakt door Candida albicans, komen frequent voor bij vrouwen. Deze infecties kunnen hinderlijke symptomen veroorzaken zoals jeuk, irritatie, afscheiding en branderig gevoel. Gelukkig zijn er verschillende effectieve behandelingsopties beschikbaar in België.
Vaginale antimycotica zijn verkrijgbaar in verschillende vormen, elk met specifieke voordelen. Ovules (zetpillen) bieden een gerichte lokale behandeling die rechtstreeks in de vagina wordt ingebracht. Crèmes kunnen zowel intern als extern worden toegepast voor symptoomverlichting. Orale tabletten werken systemisch en zijn praktisch in gebruik.
Gyno-Canesten en Gyno-Daktarin behoren tot de meest voorgeschreven vaginale antimycotica. Deze producten bevatten bewezen werkzame stoffen zoals clotrimazol en miconazol die effectief zijn tegen gistinfecties.
Orale antimycotica spelen een cruciale rol in de behandeling van systemische schimmelinfecties en complexere mycotische aandoeningen. Deze medicijnen werken vanuit het bloed en bereiken verschillende organen en weefsels, waardoor ze geschikt zijn voor uitgebreide of hardnekkige infecties.
Fluconazol is de meest voorgeschreven orale antimycoticum in België, effectief tegen verschillende Candida-soorten en andere gisten. Andere belangrijke werkzame stoffen omvatten itraconazol en terbinafine. Orale therapie is geïndiceerd bij terugkerende vaginale infecties, systemische candidose, en hardnekkige huid- of nagelschimmelinfecties.
Nagelschimmel (onychomycose) vereist vaak langdurige orale behandeling omdat topicale middelen moeilijk doordringen tot de nagelwortel. Terbinafine en itraconazol zijn eerste keusmiddelen, waarbij behandelingsduur kan variëren van 6 weken tot 6 maanden afhankelijk van de locatie en ernst van de infectie.
Consulteer altijd een arts of apotheker voordat u orale antimycotica gebruikt, vooral bij bestaande medicatie of gezondheidsproblemen.
Spruw of mondschimmel komt vooral voor bij baby's, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem. Behandeling bestaat uit lokale antimycotica zoals nystatine suspensie of miconazol gel. Bij baby's is het belangrijk om ook de tepels van de moeder te behandelen om herinfectie te voorkomen.
Nagelschimmelinfecties vereisen vaak langdurige behandeling met lokale antimycotica zoals amorolfine nagellak of ciclopirox. Bij ernstige gevallen kunnen orale antimycotica zoals terbinafine noodzakelijk zijn. De behandeling duurt meestal 6-12 maanden voor teennagels.
Ringworm van de hoofdhuid bij kinderen vereist systemische behandeling met orale antimycotica zoals griseofulvine of terbinafine. Lokale behandeling alleen is onvoldoende effectief bij deze diepe infecties.
Bij zwangeren zijn bepaalde antimycotica veilig, zoals lokale imidazolen voor vaginale schimmelinfecties. Voor kinderen zijn aangepaste doseringen en formulaties beschikbaar. Resistentie tegen antimycotica neemt toe, waardoor soms alternatieve behandelingen noodzakelijk zijn.
Preventie van schimmelinfecties is essentieel en omvat verschillende maatregelen:
Raadpleeg een arts bij uitgebreide infecties, bij diabetes, immuunproblemen, of wanneer zelfbehandeling na 2 weken geen verbetering toont. Ook bij terugkerende infecties is professioneel advies noodzakelijk.
Uw apotheker kan advies geven over de juiste keuze en toepassing van antimycotica. Bewaar medicijnen op kamertemperatuur, droog en buiten bereik van kinderen. Controleer altijd de houdbaarheid en voltooi de volledige behandelkuur, ook na verdwijning van de symptomen.
