Astma is een chronische luchtwegaandoening waarbij de luchtwegen ontstoken en overgevoelig zijn. Deze aandoening veroorzaakt terugkerende episodes van ademhalingsproblemen die de dagelijkse activiteiten kunnen beïnvloeden. Bij astma zwellen de luchtwegen op, produceren ze extra slijm en verkrampen de spieren eromheen, waardoor de luchtdoorgang wordt beperkt.
De meest voorkomende symptomen van astma zijn kortademigheid, een piepend geluid bij het ademhalen, aanhoudende hoest (vooral 's nachts of vroeg in de ochtend) en een gevoel van benauwdheid of druk op de borst. Deze symptomen kunnen variëren in intensiteit en frequentie per persoon.
Er bestaan verschillende types astma, waaronder allergisch astma (veroorzaakt door allergenen zoals pollen of huisstofmijt), niet-allergisch astma (getriggerd door factoren zoals stress of infecties) en inspanningsastma (optredend tijdens fysieke activiteit). Veelvoorkomende triggers zijn allergenen, luchtvervuiling, weersveranderingen, emotionele stress en bepaalde medicijnen. In België heeft ongeveer 8% van de volwassenen en 10% van de kinderen astma, wat het een significante volksgezondheidsuitdaging maakt.
De diagnose van astma wordt gesteld door een huisarts of longarts op basis van symptomen, medische geschiedenis en specifieke tests. Longfunctietests, zoals spirometrie, meten hoe goed uw longen werken en kunnen aantonen of er een obstructie van de luchtwegen is. Allergiëntests kunnen helpen identificeren welke specifieke allergenen uw astma triggeren.
Na de diagnose stelt uw arts een gepersonaliseerd behandelingsplan op. Dit plan omvat meestal:
Medicatietrouw is cruciaal voor succesvolle astmabehandeling. Neem uw medicijnen zoals voorgeschreven, ook wanneer u zich goed voelt. Daarnaast zijn leefstijlaanpassingen belangrijk: vermijd bekende triggers, zorg voor een rookvrije omgeving, houd uw woning schoon en stofvrij, en overweeg regelmatige lichaamsbeweging onder begeleiding.
Regelmatige monitoring van uw symptomen en controleafspraken met uw arts helpen bij het optimaliseren van uw behandeling en het voorkomen van ernstige aanvallen.
Voor een effectieve astmabehandeling zijn de juiste inhalatoren en hulpmiddelen essentieel. Er bestaan verschillende soorten inhalatoren, elk met hun eigen voordelen en toepassingen.
Dosisaërosols zijn de meest gebruikte vorm en bevatten medicatie onder druk die als fijne nevel wordt vrijgegeven. Poederinhalatoren daarentegen bevatten droge medicatie die door inademing wordt geactiveerd. Beide types vereisen een correcte inhalatietechniek voor optimale werking.
Spacers en voorzetkamers verbeteren de medicijntoediening aanzienlijk, vooral bij kinderen en ouderen. Deze hulpmiddelen zorgen ervoor dat meer medicatie de longen bereikt in plaats van in de mond te blijven. Voor ernstige astma-aanvallen worden nebulizers gebruikt, die medicatie omzetten in een fijne mist.
In België zijn bekende merken zoals Ventolin, Symbicort en Seretide verkrijgbaar via apothekers, die ook uitgebreide instructies kunnen geven over het juiste gebruik.
De astmabehandeling in België omvat een breed scala aan medicijnen, elk met specifieke werkingsmechanismen en toepassingen. De keuze van medicatie hangt af van de ernst van de astma en individuele patiëntbehoeften.
Kortwerkende bronchusverwijders zoals salbutamol en terbutaline bieden snelle verlichting bij acute klachten. Deze medicijnen werken binnen enkele minuten en zijn essentieel voor noodgevallen. Langwerkende bronchusverwijders zoals salmeterol en formoterol worden gebruikt voor langdurige controle en preventie van symptomen.
Corticosteroïden zoals beclometason, budesonide en fluticason vormen de basis van astmabehandeling. Deze ontstekingsremmers verminderen de chronische ontsteking in de luchtwegen en voorkomen astma-aanvallen op lange termijn.
Moderne combinatiemedicijnen zoals Symbicort, Seretide en Foster combineren bronchusverwijders met ontstekingsremmers voor optimale controle. Leukotrieenreceptorantagonisten zoals montelukast bieden een alternatieve behandelingsoptie.
In België zijn alle internationale astmamedicijnen beschikbaar via voorschrift, met terugbetaling volgens het RIZIV-systeem voor chronische aandoeningen.
Astma bij kinderen kan anders verlopen dan bij volwassenen. Veelvoorkomende symptomen zijn aanhoudende hoest, vooral 's nachts of bij inspanning, piepende ademhaling en moeheid na fysieke activiteit. Jonge kinderen kunnen ook onrustig slapen of regelmatig verkouden zijn. Bij baby's kunnen symptomen zoals snelle ademhaling, huilen tijdens voeding of verminderde activiteit wijzen op astma.
Kinderen hebben specifieke medicijnen en doseringen nodig die aangepast zijn aan hun leeftijd en gewicht. Inhalatoren met voorzetkamers zijn vaak geschikter voor jonge kinderen, terwijl oudere kinderen kunnen leren omgaan met dosisaerosols. Uw apotheker kan adviseren over de juiste inhalatietechniek en hulpmiddelen.
Kinderen met astma kunnen volwaardig deelnemen aan schoolactiviteiten en sport. Belangrijk is dat leerkrachten en sportbegeleiders op de hoogte zijn van de astma en weten hoe te handelen bij klachten. Een astma-actieplan voor school en altijd beschikbare noodmedicatie zijn essentieel.
Tijdens zwangerschap is goede astmacontrole cruciaal voor moeder en kind. De meeste astmamedicijnen zijn veilig tijdens zwangerschap. Bij ouderen kunnen bijwerkingen van medicijnen anders zijn en is extra aandacht nodig voor medicatie-interacties. Seizoensgebonden astma vereist vaak preventieve behandeling voor het pollenSeizoen.
Ernstige astma-aanvallen vereisen onmiddellijke medische hulp. Waarschuwingssignalen zijn:
Bij deze symptomen moet u onmiddellijk 112 bellen of naar de spoeddienst gaan.
Een astma-actieplan, opgesteld met uw arts, helpt bij het herkennen van verslechtering en het juist handelen. Dit plan bevat informatie over dagelijkse medicatie, noodmedicatie en wanneer medische hulp nodig is.
Uw apotheker speelt een belangrijke rol bij astmabehandeling door medicijnbegeleiding, controle van inhalatietechnieken en advies over bijwerkingen. In België zijn veel astmamedicijnen terugbetaald via het ziekenfonds. Zorg voor voldoende voorraad, vooral bij reizen, en plan controle-afspraken regelmatig met uw arts voor optimale medicatie-evaluatie en aanpassing van de behandeling.
