Hoge bloeddruk, ook wel hypertensie genoemd, ontstaat wanneer de druk in de bloedvaten structureel te hoog is. Dit gebeurt wanneer de bloeddrukwaarden regelmatig boven de 140/90 mmHg uitkomen. De oorzaken kunnen variëren van erfelijke factoren tot levensstijlgerelateerde aspecten zoals overgewicht, teveel zoutinname, stress en gebrek aan beweging.
Hypertensie wordt vaak "de stille killer" genoemd omdat symptomen meestal pas optreden bij ernstige verhogingen. Mogelijke signalen zijn hoofdpijn, duizeligheid, hartkloppingen en vermoeidheid. Risicofactoren omvatten leeftijd, familiegeschiedenis, roken, diabetes en overgewicht. Onbehandelde hoge bloeddruk kan leiden tot ernstige complicaties zoals hartinfarct, beroerte, hartfalen en nierschade.
In België zijn verschillende medicamentgroepen beschikbaar voor de behandeling van hoge bloeddruk:
De dosering wordt altijd individueel bepaald door de arts, beginnend met lage doses die geleidelijk worden opgebouwd. Medicijnen worden meestal 's ochtends ingenomen, bij voorkeur op hetzelfde tijdstip. Mogelijke bijwerkingen zijn duizeligheid, hoest, zwelling van enkels en vermoeidheid. Regelmatige controle van bloeddruk en nierfunctie is essentieel tijdens de behandeling.
Hartfalen ontstaat wanneer het hart niet meer in staat is om voldoende bloed rond te pompen om aan de behoeften van het lichaam te voldoen. Er bestaan verschillende vormen: systolisch hartfalen (verminderde pompkracht) en diastolisch hartfalen (verminderde vulling). Ook kan hartfalen links- of rechtszijdig optreden, elk met specifieke gevolgen voor de bloedsomloop.
Typische symptomen zijn kortademigheid, vooral bij inspanning of in liggende houding, vermoeidheid, zwelling van benen en enkels, en verminderde inspanningstolerantie. Oorzaken kunnen zijn eerdere hartinfarcten, hoge bloeddruk, hartklepafwijkingen, diabetes of erfelijke hartspierziekten. Leeftijd, obesitas en roken verhogen het risico aanzienlijk.
De behandeling van hartfalen in België omvat verschillende medicijngroepen die de hartfunctie ondersteunen:
Deze medicijnen worden zorgvuldig gedoseerd en gecombineerd om optimale resultaten te bereiken. Regelmatige monitoring van hart- en nierfunctie is cruciaal voor een veilige en effectieve behandeling van hartfalen.
Coronaire hartziekten ontstaan door vernauwing van de kransslagaders die het hart van zuurstof en voedingsstoffen voorzien. Deze vernauwing wordt voornamelijk veroorzaakt door atherosclerose, waarbij vetafzettingen zich ophopen in de slagaderwanden. Angina pectoris is het meest voorkomende symptoom en uit zich als pijn op de borst, vaak uitstralend naar de arm, nek of kaak. Deze pijn treedt meestal op tijdens inspanning of stress wanneer het hart meer zuurstof nodig heeft. Zonder adequate behandeling kan coronaire hartziekte leiden tot een hartinfarct, waarbij een deel van de hartspier afsterft door zuurstofgebrek.
De behandeling van coronaire hartziekten omvat verschillende medicamenteuze opties. Nitraten zoals isosorbidemononitraat verwijden de bloedvaten en verminderen de zuurstofbehoefte van het hart. Bètablokkers verlagen de hartslag en bloeddruk, waardoor het hart minder belast wordt. Calciumantagonisten ontspannen de kransslagaders en verbeteren de doorbloeding. Antitrombotische middelen zoals aspirine voorkomen bloedstolselvorming en verminderen het risico op hartinfarcten.
Preventie speelt een cruciale rol bij coronaire hartziekten. Leefstijlaanpassingen omvatten:
Medicamenteuze preventie richt zich op het controleren van risicofactoren zoals hoge bloeddruk, diabetes en verhoogd cholesterol.
Cholesterol is een essentiële vetachtige stof, maar een teveel ervan verhoogt het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk. LDL-cholesterol wordt vaak "slecht" cholesterol genoemd omdat het zich ophoopt in de slagaderwanden en atherosclerose veroorzaakt. HDL-cholesterol daarentegen is "goed" cholesterol dat overtollig cholesterol wegvoert uit de slagaders. Triglyceriden zijn een ander type vetmolecuul dat bij verhoogde waarden het cardiovasculaire risico vergroot. De ontwikkeling van atherosclerose is een geleidelijk proces waarbij vetafzettingen, ontstekingscellen en bindweefsel plaques vormen die de slagaders vernauwen en verstijven.
Statines zijn de meest voorgeschreven cholesterolverlagers en omvatten atorvastatine, simvastatine en rosuvastatine. Deze medicijnen remmen de cholesterolproductie in de lever en zijn zeer effectief in het verlagen van LDL-cholesterol. Fibraten zoals fenofibraat worden vooral gebruikt bij verhoogde triglyceriden. Ezetimibe vermindert de cholesterolopname in de darm en wordt vaak gecombineerd met statines. PCSK9-remmers zijn nieuwere, krachtige medicijnen die via injecties worden toegediend bij patiënten met zeer hoog cholesterol of bij wie andere behandelingen onvoldoende effectief zijn.
Hartritmestoornissen zijn afwijkingen in het normale hartritme die kunnen variëren van onschuldig tot levensbedreigende. Atriumfibrilleren is de meest voorkomende vorm waarbij de boezems onregelmatig en vaak te snel kloppen. Ventriculaire aritmieën ontstaan in de hartkamers en kunnen ernstige gevolgen hebben. Bradycardie betreft een te langzame hartslag (onder 60 slagen per minuut), terwijl tachycardie een te snelle hartslag betekent (boven 100 slagen per minuut).
De behandeling van hartritmestoornissen hangt af van het type en de ernst van de aandoening. Antiaritmica zoals Flecaïnide helpen het normale hartritme te herstellen. Bètablokkers vertragen de hartslag en verminderen de kracht van hartsamentrekkingen. Amiodaron is een krachtig medicijn voor ernstige ritmestoornissen, terwijl calciumkanaalblokkers vooral bij bepaalde vormen van tachycardie worden gebruikt.
Bij bepaalde hartritmestoornissen, vooral atriumfibrilleren, is het risico op bloedstolsels verhoogd. Warfarine is een klassiek antistollingsmiddel dat regelmatige bloedcontroles vereist. Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC's) zoals apixaban, rivaroxaban en dabigatran bieden meer stabiliteit en vereisen minder frequent monitoring.
Preventie van hart- en vaatziekten is cruciaal voor het behoud van een goede gezondheid. Primaire preventie richt zich op het voorkomen van eerste cardiovasculaire gebeurtenissen bij personen met risicofactoren. Secundaire preventie beoogt het voorkomen van nieuwe gebeurtenissen bij patiënten die al een hartinfarct of beroerte hebben gehad. Leefstijlinterventies zoals rookstop, gezonde voeding, regelmatige beweging en stressmanagement vormen de basis van elke preventieve aanpak.
Moderne behandeling van hart- en vaatziekten vereist vaak meerdere medicijnen tegelijk. Polypillen combineren verschillende werkzame stoffen in één tablet voor betere therapietrouw. Het is belangrijk om bewust te zijn van mogelijke medicatie-interacties tussen verschillende geneesmiddelen. Een goede therapietrouw is essentieel voor het succes van de behandeling.
Uw apotheker speelt een belangrijke rol in de begeleiding van uw medicatie. Zij kunnen u helpen bij het herkennen van mogelijke bijwerkingen en adviseren over de juiste inname van uw medicijnen. Regelmatige controles en monitoring zijn noodzakelijk om de effectiviteit en veiligheid van de behandeling te waarborgen. Belangrijke aandachtspunten bij cardiovasculaire medicatie zijn:
