HIV (Human Immunodeficiency Virus) is een virus dat het immuunsysteem van de mens aantast door specifiek CD4+ T-cellen te infecteren en te vernietigen. Deze cellen zijn cruciaal voor de afweerreactie van het lichaam tegen infecties en ziekten. Het virus vermenigvuldigt zich in deze cellen en zorgt ervoor dat het immuunsysteem geleidelijk verzwakt.
Het is belangrijk om het onderscheid te begrijpen tussen HIV en AIDS. HIV is het virus zelf, terwijl AIDS (Acquired Immunodeficiency Syndrome) het eindstadium van een HIV-infectie is, waarbij het immuunsysteem zo ernstig is aangetast dat levensbedreigende infecties en kankers kunnen optreden.
HIV wordt voornamelijk overgedragen via:
Vroege detectie en behandeling zijn essentieel voor een goede prognose en het voorkomen van overdracht.
Antiretrovirale therapie (ART) is de standaardbehandeling voor HIV-infecties en bestaat uit een combinatie van medicijnen die de vermenigvuldiging van het HIV-virus in het lichaam remmen. Deze medicijnen werken op verschillende punten in de levenscyclus van het virus en voorkomen dat HIV zich kan vermenigvuldigen in de CD4+ T-cellen.
De effectiviteit van ART is afhankelijk van dagelijkse, consistente medicatie-inname. Het is cruciaal dat patiënten hun medicatie precies volgens voorschrift innemen om resistentie tegen de medicijnen te voorkomen en de virale load onder controle te houden.
Moderne HIV-behandeling biedt uitstekende resultaten. Patiënten die hun medicatie trouw innemen kunnen een normale levensverwachting hebben. Een belangrijk concept in de huidige HIV-zorg is "ondetecteerbaar = niet overdraagbaar" (U=U). Dit betekent dat wanneer de virale load ondetecteerbaar is door effectieve behandeling, het virus niet seksueel kan worden overgedragen. In België is HIV-medicatie volledig terugbetaald via het sociale zekerheidssysteem, waardoor toegankelijke zorg voor alle patiënten gegarandeerd is.
België biedt een uitgebreide selectie van moderne HIV-medicijnen die patiënten helpen het virus effectief te onderdrukken. De huidige behandelingsrichtlijnen bevelen combinatietherapieën aan die verschillende werkingsmechanismen combineren voor optimale virale suppressie.
Deze medicijnen vormen vaak de ruggengraat van HIV-behandeling. Truvada (emtricitabine/tenofovir) en Descovy (emtricitabine/tenofovir alafenamide) zijn veelgebruikte combinaties die bewezen effectiviteit tonen. Descovy biedt voordelen voor patiënten met nierfunctiestoornissen of botdensiteitsproblemen.
Rilpivirine-gebaseerde combinaties bieden een goed tolerabele optie met minder bijwerkingen. Integrase-remmers zoals bictegravir/emtricitabine/tenofovir alafenamide en dolutegravir combinaties worden steeds vaker voorgeschreven vanwege hun hoge effectiviteit en resistentiebarrière.
Darunavir-gebaseerde therapieën blijven belangrijk voor ervaren patiënten. Combinatiepreparaten bieden het voordeel van verminderde pillenbelasting, wat de therapietrouw verbetert en de kwaliteit van leven verhoogt voor patiënten met een chronische aandoening.
PrEP is een preventieve behandeling voor mensen met verhoogd risico op HIV-infectie. Het is bestemd voor personen met een HIV-positieve partner, mannen die seks hebben met mannen zonder consistent condoomgebruik, of personen die intraveneus drugs gebruiken. In België is Truvada de standaard PrEP-medicatie, die dagelijks wordt ingenomen voor optimale bescherming.
PEP moet binnen 72 uur na mogelijke HIV-blootstelling worden gestart, bij voorkeur binnen 24 uur. De behandeling bestaat uit een 28-daagse kuur met combinatiemedicatie. Mogelijke bijwerkingen zijn:
Regelmatige follow-up met HIV-testen op 6 weken, 3 maanden en 6 maanden na blootstelling is essentieel voor monitoring van de behandelingseffectiviteit.
HIV-medicatie kan verschillende bijwerkingen veroorzaken, waaronder misselijkheid, vermoeidheid, hoofdpijn en diarree. Deze symptomen zijn vaak tijdelijk en verminderen naarmate uw lichaam went aan de medicatie. Sommige patiënten ervaren ook huiduitslag, slapeloosheid of stemmingsveranderingen.
Langdurig gebruik van HIV-medicatie kan invloed hebben op botten, nieren en lever. Regelmatige bloedcontroles zijn essentieel om deze organen te monitoren. HIV-medicatie kan interacties hebben met andere geneesmiddelen, waaronder bepaalde antibiotica, antischimmelmiddelen en hartmedicijnen. Voedingssupplementen zoals Sint-Janskruid kunnen de werking van HIV-medicatie beïnvloeden. Neem altijd contact op met uw arts bij ongewone symptomen, aanhoudende bijwerkingen of voordat u nieuwe medicijnen start.
Consequente inname van HIV-medicatie is cruciaal voor het onderdrukken van het virus en het voorkomen van resistentie. Een therapietrouw van meer dan 95% is noodzakelijk voor optimale resultaten. Gebruik hulpmiddelen zoals medicatiedoosjes, smartphone-apps of alarmen om uw innameschema bij te houden.
Regelmatige medische controles om uw virale load en CD4-telling te monitoren zijn essentieel. Gezonde levensstijlkeuzes zoals regelmatige beweging, uitgebalanceerde voeding en stressmanagement ondersteunen uw behandeling.
Veel apotheken in België bieden gespecialiseerde diensten voor HIV-patiënten, zoals discrete medicatielevering en persoonlijke begeleiding bij medicatiebeheer.
