Obesitas is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door een overmatige ophoping van lichaamsvet. In België wordt obesitas gediagnosticeerd aan de hand van de Body Mass Index (BMI), waarbij een BMI van 30 kg/m² of hoger als obesitas wordt beschouwd. De Wereldgezondheidsorganisatie onderscheidt verschillende graden: obesitas graad I (BMI 30-34,9), graad II (BMI 35-39,9) en graad III of morbide obesitas (BMI ≥40).
Obesitas verhoogt het risico op verschillende ernstige gezondheidsproblemen aanzienlijk. De belangrijkste risico's omvatten:
Medische behandeling van obesitas wordt aanbevolen wanneer de BMI 30 of hoger is, of vanaf een BMI van 27 in combinatie met gewichtsgerelateerde comorbiditeiten zoals diabetes of hoge bloeddruk. In België volgen artsen de richtlijnen van de Belgische Vereniging voor de Studie van Obesitas (BASO) om te bepalen wanneer medicamenteuze interventie zinvol is naast leefstijlaanpassingen.
Obesitas beïnvloedt niet alleen de fysieke gezondheid, maar heeft ook grote gevolgen voor de kwaliteit van leven. Patiënten ervaren vaak verminderde mobiliteit, sociale stigmatisering, een lager zelfbeeld en beperkingen in dagelijkse activiteiten. De psychosociale impact kan leiden tot isolement en een negatieve spiraal waarin emotioneel eten het gewichtsprobleem verder verergert.
Orlistat is een lipase-remmer die de opname van vetten in de darmen met ongeveer 30% vermindert. Het werkzame bestanddeel blokkeert het enzym dat verantwoordelijk is voor de afbraak van voedingsvetten. Xenical (120 mg) is verkrijgbaar op voorschrift, terwijl Alli (60 mg) zonder voorschrift verkrijgbaar is in Belgische apotheken. De aanbevolen dosering is driemaal daags één capsule tijdens of tot één uur na elke hoofdmaaltijd die vet bevat.
Saxenda bevat liraglutide, een GLP-1 receptor agonist die het verzadigingsgevoel verhoogt en de maagontlediging vertraagt. Dit injecteerbare medicijn wordt eenmaal daags subcutaan toegediend via een voorgevulde pen. De dosering wordt geleidelijk opgebouwd van 0,6 mg tot maximaal 3,0 mg per dag om bijwerkingen te minimaliseren. Saxenda is alleen verkrijgbaar op voorschrift van een arts in België.
De combinatie van naltrexon en bupropion werkt op het centrale zenuwstelsel om de eetlust te onderdrukken en het verlangen naar voedsel te verminderen. Naltrexon blokkeert opioïdreceptoren, terwijl bupropion de dopamine- en noradrenalineactiviteit beïnvloedt. Deze combinatietherapie is in België verkrijgbaar onder strenge medische begeleiding en vereist regelmatige controles vanwege mogelijke bijwerkingen op het cardiovasculaire systeem.
Voor de meeste obesitasmedicijnen is een medisch voorschrift vereist van een huisarts of specialist. De arts beoordeelt de geschiktheid van de patiënt aan de hand van BMI, medische geschiedenis en eventuele contra-indicaties. Belgische apotheken zijn verplicht om de identiteit van de patiënt te verifiëren en kunnen aanvullend advies geven over het juiste gebruik en mogelijke bijwerkingen. Sommige medicijnen vereisen speciale bewaring en worden niet standaard op voorraad gehouden.
De terugbetaling van obesitasmedicijnen door het Belgische ziekenfonds is beperkt en afhankelijk van specifieke criteria. Orlistat wordt gedeeltelijk terugbetaald bij patiënten met een BMI ≥30 en bewezen ineffectiviteit van dieetmaatregelen. Voor Saxenda geldt een complexere terugbetalingsprocedure die voorafgaande goedkeuring van de adviserend arts van het ziekenfonds vereist. Patiënten betalen doorgaans een belangrijk deel van de kosten zelf, waarbij de maandelijkse uitgaven kunnen variëren van €30 tot €200 afhankelijk van het gekozen medicijn.
Orlistat is de meest voorgeschreven vetabsorptieremmer in België. Dit medicijn werkt door het enzym lipase te blokkeren in de darmen, waardoor ongeveer 30% van het vet uit voeding niet wordt opgenomen. Het onverteerde vet wordt uitgescheiden via de ontlasting. Orlistat is verkrijgbaar op voorschrift en in lagere dosering zonder recept bij erkende apotheken.
Deze medicijnen werken op het centrale zenuwstelsel om verzadigingsgevoelens te verhogen en honger te verminderen. Ze beïnvloeden neurotransmitters zoals serotonine en noradrenaline. In België zijn alleen bepaalde medicijnen goedgekeurd door het FAGG (Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten).
Obesitas medicatie toont meestal resultaat binnen 3-6 maanden bij consequent gebruik. Gewichtsverlies van 5-10% van het lichaamsgewicht is realistisch. Voor optimale resultaten moet medicatie altijd gecombineerd worden met een aangepast dieet en regelmatige beweging. Uw apotheker kan advies geven over voedingssupplementen die het metabolisme ondersteunen.
Orlistat kan gastro-intestinale bijwerkingen veroorzaken zoals vette ontlasting, flatulentie en dringende aandrang. Eetlustonderdrukkende medicijnen kunnen hoofdpijn, duizeligheid, droge mond en slaapproblemen veroorzaken. Deze bijwerkingen zijn meestal mild en verminderen na enkele weken gebruik.
Regelmatige controle door uw arts is essentieel tijdens obesitas behandeling. Neem contact op met uw zorgverlener bij onverwachte bijwerkingen, geen gewichtsverlies na 3 maanden, of bij symptomen zoals borstpijn of ademhalingsproblemen. Uw apotheker controleert medicijninteracties en kan advies geven over het juiste tijdstip van inname en voedingssupplementen om tekorten te voorkomen.
Natuurlijke supplementen kunnen een waardevolle aanvulling zijn op uw gewichtsverliesplan, maar zijn geen wondermiddelen. In België zijn verschillende wetenschappelijk onderbouwde supplementen beschikbaar die uw inspanningen kunnen ondersteunen.
Groene thee-extract bevat catechinen die de stofwisseling kunnen stimuleren en vetverbranding bevorderen. Cafeïne verhoogt tijdelijk het energieverbruik en kan de sportprestaties verbeteren. Deze supplementen zijn veilig wanneer gebruikt volgens aanbevolen doseringen.
Chitosan kan een deel van de vetopname in de darmen blokkeren, terwijl vezelsupplementen het verzadigingsgevoel vergroten en de spijsvertering ondersteunen. Vezels helpen ook bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel.
Chroom kan helpen bij het reguleren van de bloedsuiker en het verminderen van suikerverlangens. L-carnitine ondersteunt de vetverbranding tijdens fysieke activiteit door vetzuren naar de mitochondriën te transporteren.
Natuurlijke eetlustremmers zoals glucomannan kunnen het hongergevoel verminderen. Probiotica ondersteunen een gezonde darmflora, wat belangrijk is voor gewichtsbeheersing en algehele gezondheid.
Succesvol gewichtsverlies vereist een holistische benadering die verder gaat dan alleen medicatie of supplementen. Een duurzame levensstijlverandering vormt de basis voor langdurig succes.
Een evenwichtig, caloriearm dieet is essentieel. Focus op volwaardige voeding met veel groenten, magere eiwitten en complexe koolhydraten. Vermijd ultrabewerkte voedingsmiddelen en suikerhoudende dranken. Portiecontrole en regelmatige maaltijden helpen bij het handhaven van een stabiele bloedsuikerspiegel.
Begin geleidelijk met lichte activiteiten zoals wandelen of zwemmen. Deze oefeningen zijn gewrichtsvriendelijk en goed uitvoerbaar voor mensen met obesitas. Bouw langzaam op naar 150 minuten matige activiteit per week, zoals aanbevolen door Belgische gezondheidsautoriteiten.
Gewichtsverlies kan emotioneel uitdagend zijn. Zoek ondersteuning bij familie, vrienden of professionele hulpverleners. Psychologische begeleiding kan helpen bij het doorbreken van ongezonde eetpatronen en het opbouwen van zelfvertrouwen.
